Category: Uncategorized

15. avgusta 2024. godine, SpaceX je uspešno lansirao par Maxar Intelligence satelita za snimanje sa kosmodroma u Cape Canaveral-u, Florida. Ova misija, nazvana Maxar-2, predstavlja drugo od tri lansiranja neophodna za kompletiranje konstelacije od šest WorldView Legion satelita visoke rezolucije. Prva dva satelita ove serije lansirana su 2. maja iz Vandenberg Space Force Base, Kalifornija, a prve slike sa tih satelita su objavljene prošlog meseca.

SpaceX-ovo lansiranje Maxar-2 satelita je ukupno 79. lansiranje ove kompanije u 2024. godini i 16. let prvog stepena Falcon 9 rakete koji se vratio nazad na Cape Canaveral otprilike osam minuta nakon lansiranja. Jedan od Maxar-2 satelita uspešno je postavljen u orbitu oko 40 minuta nakon poletanja.

Ovi sateliti, treći i četvrti u seriji WorldView Legion, prvi su Maxar sateliti lansirani u orbitu sa srednjom inklinacijom, omogućavajući im posmatranje područja između 45 stepena severne i 45 stepena južne geografske širine, što pokriva većinu naseljenih regiona. Ova orbitna inklinacija omogućava česte posete širokom rasponu geografskih širina. Prva dva WorldView Legion satelita su postavljena u blisku polarnu orbitu.

Serija WorldView Legion su elektro-optički sateliti za snimanje sa rezolucijom od 30 centimetara, korišćeni za prikupljanje snimaka i mapiranje planete. Maxar Intelligence je glavni dobavljač komercijalnih elektro-optičkih snimaka za Vladu SAD-a. Kompanija je 2022. godine dobila ugovor vredan 3,2 milijarde dolara od Nacionalne kancelarije za izviđanje (NRO) za pružanje usluga snimanja i mapiranja tokom decenije.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

Rusija je u sredu, 14. avgusta, lansirala svoju 89. teretnu letelicu ka Međunarodnoj svemirskoj stanici (MSS). Nepilotirani Progress MS-28 poletio je sa kozmodroma Bajkonur u Kazahstanu u 11:20 uveče po istočnom vremenu (0320 GMT i 8:20 po lokalnom vremenu u Bajkonuru 15. avgusta). Progress MS-28, koji NASA naziva 89P, transportuje skoro tri tone hrane, naučne opreme i drugih zaliha za astronaute na MSS-u.

Planirano je da letelica autonomno pristane na zadnji port Zvezda servisnog modula u subotu, 17. avgusta, u 1:56 ujutro po istočnom vremenu (0556 GMT). Taj port je ranije bio zauzet Progress MS-26 (87P) letelicom, koja je napustila MSS 12. avgusta nakon šestomesečne misije i zatim sagorela u Zemljinoj atmosferi. Progress letelice se obično uništavaju na ovaj način po završetku misije, za razliku od ponovo upotrebljivih SpaceX Dragon kapsula koje se vraćaju na Zemlju.

Progress MS-28 će se pridružiti pet drugih letelica koje su trenutno parkirane na MSS-u, uključujući Progress MS-27 (88P) i Cygnus NG-21 teretne letelice, kao i tri letelice za prevoz posade: ruski Soyuz, SpaceX Crew Dragon Endeavour i Boeing Starliner, koji sprovodi svoju prvu misiju sa astronautima. Starliner je stigao na MSS 6. juna za planirani boravak od nedelju dana, ali je ostao u orbiti dok se rešavaju problemi sa njegovim sistemom za kontrolu reakcija.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

U kasnim 1940-im i ranim 1950-im godinama, u dizajnu američkog vojnog aviona dogodila se revolucija zahvaljujući izumu mlaznog motora, koji je omogućio letenje na većim visinama i brzinama. Kako bi se postigle ove performanse, bilo je potrebno koristiti nove tehnologije i materijale poput onikonela i titanijuma, kao i metode proizvodnje koje bi omogućile izradu jačih i lakših delova aviona. Kovanje i ekstruzija postali su ključni procesi jer su omogućavali izradu velikih delova umesto mnoštva manjih, čime su komponente postajale lakše i jače.

Tokom 1950-ih, Ministarstvo odbrane Sjedinjenih Američkih Država pokrenulo je program izgradnje velikih preša za kovanje i ekstruziju kako bi proizvelo veće delove za avione i druge vojne svrhe. Ove pritiske bile su najveće na svetu i značajno su smanjile troškove i vreme proizvodnje aviona. Program je rezultirao izradom različitih ključnih delova za helikoptere, podmornice, svemirske letelice i komercijalne avione.

Koreni ovog programa mogu se pratiti do Nemačke tokom 1920-ih, gde je istraživanje i razvoj velikih preša započelo zbog nedostatka gvožđa i čelika. Nakon Drugog svetskog rata, Sjedinjene Države i Sovjetski Savez su podelili nemačke velike preše kako bi unapredili sopstvene proizvodne kapacitete.

Program teških preša bio je veliki uspeh i dugoročno je vratio više nego dvostruko uloženih sredstava zahvaljujući smanjenju troškova proizvodnje. Ove preše su se koristile za izradu delova za razne vojne i komercijalne uređaje, što je omogućilo SAD da budu na čelu avioindustrije. Program je demonstrirao značaj vladinih investicija u tehnološke kapacitete i njihov potencijal za šire komercijalne koristi.

Tehnologija velikih prese pokazala je kako unapređenja u proizvodnim metodama mogu značajno smanjiti troškove i povećati efikasnost proizvodnje, čineći složenije tehnologije ekonomski održivim. Program teških prese se i danas smatra jednom od najznačajnijih inovacija u industrijskoj obradi metala.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

Ministarstvo kulture i turizma Republike Turske objavilo je da je pronađen in-situ mozaik na podu u Crkvi Manastira Sv. Konstantina i Helene u Orduu. Tokom iskopavanja u regionu poznatom po drevnim rimskim grobnicama na severu Ordua, arheolozi su otkrili ovu crkvu 2021. godine. Crkva potiče iz vizantijskog perioda i posvećena je svetim Konstantinu i Heleni.

Mozaik na podu, koji datira između 5. i 6. veka, predstavlja prve in-situ pronađene mozaike u Orduu. Stil i oblici koriste geometrijske i floralne motive karakteristične za rani vizantijski period. Nalazište se nalazi u oblasti poznatoj kao antički grad Polemonion, nazvan po kralju Polemonu I iz doba Kraljevstva Pont.

Ministar kulture i turizma, Mehmet Nuri Ersoy, izrazio je javnu zahvalnost istraživačkom odeljenju i timu iskopavanja za njihov doprinos ovom projektu. Mozaik je izuzetno značajan jer predstavlja prvi primer ovakvog umetničkog dela otkrivenog in-situ u ovoj oblasti.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

NASA i SpaceX su uspeli da lansiraju letelicu Northrop Grumman Cygnus ka Međunarodnoj svemirskoj stanici (ISS) kao deo misije NG-21. Misija je pokrenuta sa raketnog centra u Cape Canaveralu. Iako su se vremenski uslovi pokazali kao izazovni za lansiranje, prognoza se poboljšala dovoljno da se lansiranje uspešno obavi. Letelica Cygnus je započela putovanje od oko 40 sati prema ISS-u sa lansiranjem koje je nastupilo 3. avgusta 2024. godine. Međutim, tokom puta, Cygnus nije izveo planirane motorske manevre zbog problema sa inicijalnim pritiskom, ali su inženjeri radili na alternativnom planu da se obezbedi uspešno povezivanje sa stanicom.

Na Cygnus letelici nalazi se više od 800 kg naučnih eksperimenata, uključujući istraživanja vezana za širenje plamena radi boljeg razumevanja požara i eksperiment za bioprinting jetrenog tkiva u mikrogravitaciji. Ovaj eksperiment ima za cilj poboljšanje procesa za stvaranje tkiva koje bi moglo biti transplantirano na Zemlji. Takođe, dva CubeSata su lansirana kao deo misije, CySat-1 sa Univerziteta Iowa State i DORA iz Univerziteta Arizona State.

Lansiranje je važan korak napred za misije ka ISS-u, dok se timu i dalje nadaju uspešnom dockingu letelice Cygnus uprkos početnim tehničkim problemima.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

Noćas će se na nebu videti do 75 “zvezda padalica” na sat usled vrhunca godišnjeg Perseidnog meteorskog pljuska. Ovaj fenomen je povezan sa kometom Swift-Tuttle, a meteori će se videti najbolje nakon 1 ujutru. Procenjuje se da će mesec zalaziti upravo kada počne najintenzivnija aktivnost, što će omogućiti bolju vidljivost. Perseidi su poznati po svojim brzim i svetlim meteoritima, koji nastaju kada čestice uđu u Zemljinu atmosferu i zasijaju kao svetlosne pruge. Konstelacija Persej, odakle meteori prividno potiču, biće visoko na severozapadnom nebu tokom noći. Ove godine, jak geomagnetni oluj će omogućiti vidljivost aurora na nižim geografskim širinama nego inače. Pljusak traje od 14. jula do 1. septembra, s vrhuncem noćas, kada će najbolje biti vidljive “zvezde padalice”.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

Svemirski brod Cygnus kompanije Northrop Grumman, nazvan S.S. Francis R. “Dick” Scobee, uspešno je instaliran na Međunarodnu svemirsku stanicu (MSS) 6. avgusta 2024. godine. Misija NG-21 lansirana je iz Floride 4. avgusta 2024. godine, a svemirski brod je proveo otprilike 40 sati u putovanju do MSS-a.

NASA astronaut Matthew Dominick je koristio robotsku ruku Canadarm2 za hvatanje svemirskog broda Cygnus u 3:11 ujutro po istočnoameričkom vremenu, dok je astronaut Jeanette Epps bila u rezervnom timu. Nakon hvatanja, kontrola robotske ruke je prebačena na kontrolore na Zemlji radi završetka procesa spajanja na modulu Unity, na luci okrenutoj prema Zemlji.

Tokom prve faze misije, Cygnus nije uspeo da izvrši prvo planirano povećanje visine zbog niskog pritiska, ali su inženjeri uspešno prilagodili plan leta, što je omogućilo da svemirski brod stigne na MSS po planu.

Cyguns je dopremio oko 8.200 funti (3.720 kg) naučnih instrumenata i zaliha koje će koristiti posade Ekspedicija 71 i 72 tokom boravka na stanici.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

Nova istraživanja sugerišu da bi Venera, iako nema plitotektoniku kao Zemlja, mogla imati kontinente. Naučnici su otkrili da su ogromne visoke ploče na Veneri, poput Ishtar Terre, verovatno nastale sličnim procesima kao i kraton na ranijoj Zemlji. Ova ploča je četiri kilometra visoka i okružena deset kilometara visokim planinskim lancima. Korišćenjem geofizikalnog kompjuterskog modela, istraživači su rekreirali moguće formiranje ovih ploča. Rezultati pokazuju da su ploče Venere mogle nastati usled konvekcijskih struja koje su deformisale staru koru planete, stvarajući uzdignute i tanke oblasti. Ovo istraživanje takođe baca novo svetlo na formiranje kontinenata na Zemlji, sugerišući da su rane strukture mogle nastati pre pojave plitotektonike. Iako se Venerina površina smatra prevrućom i previše mekom za formiranje krustalnih ploča, postojanje ovih visinskih ploča izaziva konvencionalne predstave o geološkoj evoluciji planeta.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

Nova studija objavljena u časopisu Physical Review Research istražuje muziku Johana Sebastijana Baha kroz koncept mreže, gde svaki čvor predstavlja jednu notu, a svaka ivica tranziciju između nota. Tim istraživača sa Univerziteta Pensilvanije, predvođen Sumanom Kulkarni i Dani S. Bassettom, primenio je teoriju mreže na celokupno Bahovo delo kako bi kvantitativno analizirali njegovu strukturu.

Ova analiza otkriva jedinstvene osobine Bahove muzike i omogućava dublje razumevanje različitih muzičkih kompozicija. Merenjem varijacija u sekvencama nota (entropije) i stepena grupisanja, istraživači su uočili razlike između stilova kao što su korali i tokate. Na primer, Bahovi korali imaju mnogo nižu entropiju u poređenju sa tokatama, što odražava njihov različit stil i svrhu – jednostavnost i ponavljanje u koralima nasuprot složenim, hromatskim pasažima u tokatama.

Korišćenjem ovog okvira, buduća istraživanja mogu ispitivati odnos između različitih muzičkih struktura i moždane aktivnosti slušalaca, što može biti korisno za muzikoterapeute, kompozitore i muzičke producente. Kulkarni planira da primeni ovu metodologiju i na druge muzičke žanrove i tradicije, uključujući džez i ne-zapadnu muziku.

Rezultati ove studije ne samo da pružaju nove uvide u Bahovu muziku, već i otvaraju mogućnosti za dalja istraživanja u oblasti muzičke teorije i neuroznanosti.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]

Rover NASA-e, Perseverance, otkrio je marsovsko kamenje sa specifičnim karakteristikama koje bi mogle ukazivati na prisustvo nekadašnjeg mikrobiološkog života. Kamenje sadrži svetle, tamno obrubljene fleke, koje liče na mikrobiološke tragove kakve nalazimo na Zemlji. Nalaz, nazvan „Leopardovi fleke“, sadrži gvožđe i fosfor, što može biti rezultat mikrobioloških procesa, ali i abiotickih pojava.

Istražujući Jezero krater od februara 2021. godine, Perseverance je već dokazao da je područje nekada imalo uslove pogodne za život i bilo bogato vodom. Nedavno otkriveno kamenje u Neretva Vallis oblasti sadrži široke bele sulfate i crvenkasti materijal bogat hematitom, uz značajan broj nepravilno formiranih svetlih fleka sa crnim obručima. Analize su otkrile prisustvo organskih molekula.

Iako su ove “Leopardove fleke” slične onima koje mikrobi ostavljaju na Zemlji, moguće je da su nastale i kroz geokemijske procese bez prisustva života. Da bi se definitivno utvrdilo poreklo ovih tragova, potrebno je detaljno ispitivanje uzoraka na Zemlji.

[ Prevod originalnog članka ]

[ Originalni članka ]